.

Arnhem zet in op de invoering van het leerrecht vanaf 2,5 jaar dat bijdraagt aan een goede voorbereiding op school voor alle peuters in de stad. Speerpunt in het Coalitieakkoord 2014-2018 is dat alle reguliere peuters per 2017 in plaats van 2 dagdelen, 4 dagdelen naar een peuterspeelzaal of kinderdagverblijf kunnen gaan.
De ambitie is:

• in 2016 de Subsidieregeling Voorschools aanbod te evalueren;
• in 2016 het invoeren van het leerrecht samen met de aanbieders voor te bereiden;
• in het schooljaar 2017/2018 het leerrecht in te voeren, waardoor alle reguliere peuters 4 dagdelen naar een voorschoolse voorziening gaan.

Voor het realiseren van passende kinderopvang en peuterspeelzaalwerk wordt vanaf 2016 € 0,5 miljoen extra ingezet om te stimuleren dat meer kinderen instromen in regulier onderwijs in plaats van speciaal onderwijs.
In 2016 wordt het budget (deels) eenmalig gebruikt om te voorkomen dat het peuterspeelzaalwerk ruimte moet afstoten, terwijl in 2017 het leerrecht voor alle kinderen vanaf 2,5 jaar wordt ingevoerd, waardoor deze ruimte juist weer nodig is.

Arnhem koerst op een volledige overdracht van de verantwoordelijkheid voor onderwijshuisvesting naar de schoolbesturen (PO, VO en (V)SO) in 2017. Samen met de schoolbesturen wordt in de periode 2015-2017 hieraan uitwerking gegeven om

• de overcapaciteit in de onderwijsgebouwen terug te dringen;
• de financiële consequenties van de doordecentralisatie te verkennen;
• te komen tot een kwaliteitskader voor bestaande en nieuwe schoolgebouwen in het basisonderwijs;
• te komen tot een verbeterd binnenklimaat;
• te komen tot een integraal huisvestingsplan/meerjareninvesteringsprogramma;
• te komen tot realistische normbedragen voor bestaande en nieuwe schoolgebouwen.

Op basis van de ingezette reductie overcapaciteit en de ambitie gemeentelijk bezit zo beperkt mogelijk te laten zijn, wordt de verkoop van gemeentelijk vastgoed voortgezet. Dit levert naar verwachting de komende vier jaar telkens incidenteel € 1 miljoen op.
Na doorrekening van alle nu bekende beleidsvoornemens op het gebied van onderwijshuisvesting blijkt dat er de komende jaren geld overblijft. Hiervan wordt met ingang van 2018 € 3,3 miljoen structureel ingeboekt, waarvan € 2 miljoen terugvloeit naar de algemene middelen en € 1,3 miljoen wordt ingezet op ander nieuw beleid van onderwijs.

Met de invoering van Passend Onderwijs per 1 augustus 2014 hebben de schoolbesturen een zorgplicht voor leerlingen met een specifieke ondersteuningsbehoefte. Zij moeten alle leerlingen, zo dicht mogelijk bij huis een passende plek in het onderwijs bieden, met de ondersteuning die de leerling nodig heeft. Dit sluit aan bij de uitgangspunten die de gemeente hanteert voor de transitie van de jeugdzorg. De komende jaren zal duidelijk worden welke gevolgen Passend Onderwijs heeft op huisvestingsbehoefte, tegengaan van schooluitval etc.

Het bovenwettelijk onderwijsaanbod omvat bredescholen / Integrale Kindcentra (IKC), conciërges, combinatiefunctionarissen, vredeseducatie, schoolzwemmen en Natuurcentrum Arnhem. Met ingang van 2016 wordt de subsidie brede scholen stopgezet om onder meer in te zetten voor het voorkomen van voortijdige schooluitval. De in 2014 doorgevoerde harmonisatie van het aanbod 0-4 jaar is een eerste stap richting het vormen van IKC voor 0-12 jaar: centra, waarin peuterspeelzalen, kinderopvangorganisaties en scholen samenwerken. De gemeente Arnhem ziet IKC als een goed perspectief voor de doorontwikkeling van het concept van brede scholen.

Natuureducatie resulteert in een groter bewustzijn om zorgzaam om te gaan met de leefomgeving (houding en gedrag). Natuurcentrum Arnhem beheert twee stadsboerderijen en is onderdeel van Sportbedrijf Arnhem, waarbij gewerkt wordt aan verzelfstandiging. In deze nieuwe fase lijkt er binnen Sportbedrijf Arnhem géén rol meer weggelegd voor Natuurcentrum Arnhem. Dit leidt tot een verkenning van de haalbaarheid van een zelfstandig natuurcentrum.

Het onderwijsachterstandenbeleid (OAB) richt zich op het voorkomen en bestrijden van taalachterstanden bij kinderen vanaf 2,5 jaar. Het Rijk stelt iedere 4 jaar de budgetten en inhoudelijke kaders vast voor het OAB-beleid. Voor de periode 2016- 2019 zijn deze tot op heden nog niet bekend. Gemeenten hebben de wettelijke taak om voor alle peuters (2,5- 4 jarigen) met een taalachterstand te zorgen voor een intensief voorschools aanbod zodat kinderen een goede start op de basisschool kunnen maken. Omdat veel (ouders van) VVE- kinderen ook een jeugdhulp vraag hebben is een nauwe relatie en goede afstemming met de wijkteams, jeugdgezondheidszorg en aanbieders van jeugdhulp van belang. De gemeente Arnhem subsidieert diverse vormen van leertijdverlenging voor kinderen met een risico op onderwijsachterstand: schakelklassen, opvang van nieuwkomers, activiteiten verlengde schooldag, een Zomer- en Weekendschool.

Arnhem streeft ernaar om in de periode 2016-2019 in ieder geval 90% van alle peuters met een VVE- indicatie te bereiken met een passend en effectief VVE- aanbod, hun leerresultaten te volgen en hierover resultaatafspraken te maken met de schoolbesturen.
Per voorschoolse locatie is er een maatwerkafspraak tussen wijkcoach, locatie en jeugdgezondheidszorg over het vroegsignaleren en doorverwijzen van kinderen met een hulpvraag.
De ouderprogramma's VVE zijn vindplaatsen voor laaggeletterdheid en sluiten aan op het aanbod laaggeletterdheid vanuit Volwasseneneducatie.

Gemeenten hebben wettelijke taken ten aanzien van de uitvoering van de leerplicht- en RMC-functie (regionaal meld- en coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaters/Vsv). Het doel is dat elke leerling op de juiste school zit en dat zo veel mogelijk jongeren een startkwalificatie behalen. Om dat doel te realiseren is het belangrijk dat leerlingen zo weinig mogelijk ongeoorloofd verzuimen. Voor jongeren die zonder startkwalificatie stoppen met een opleiding maar wel de capaciteiten hebben, is het belangrijk dat zij ondersteuning krijgen om de draad opnieuw op te pakken en een voor hen geschikte opleiding af te ronden. In het kader van het Vsv-convenant wordt er een regionaal programma uitgevoerd ter ondersteuning van de gewenste reductie. De focus ligt op verbeteringen bij opleidingen waar het aantal voortijdig schoolverlaters nu hoog is. Arnhem staat binnen de groep van 38 grote gemeenten, in rangorde van de gemeenten met het hoogste Vsv-percentage, op de zesde plaats met een Vsv-percentage van 3,2%.
De ambitie is om het Vsv-percentage te reduceren tot 2,7% in  2019  (op basis van de gegevens over schooljaar
2017 - 2018). Met deze reductie staat Arnhem dan naar verwachting niet meer in de top tien van gemeenten met het hoogste Vsv-percentage
Met ingang van schooljaar 2017-2018 wordt € 0,8 miljoen toegevoegd aan de sociale wijkteams om vanuit de wijk en samen met de scholen beter te kunnen sturen op jongeren die dreigen vroegtijdig het onderwijs te verlaten.

Leerlingenvervoer

Ouders kunnen voor kinderen die niet zelfstandig kunnen reizen van de gemeente een vervoersvoorziening toegekend krijgen. Leerlingenvervoer zal zo mogelijk voor het schooljaar 2016/2017 onderdeel gaan uitmaken van het bundelen van doelgroepenvervoer, indien de aanbesteding tijdig in regionaal verband kan worden voorbereid (zie ook de reguliere programma's R6 Participatie en maatschappelijke ondersteuning en R2 Verkeer, vervoer en waterstaat).
De ambitie is om een deel van de kinderen dat nu gebruik maakt van het maatwerkvervoer, de overstap te laten maken naar het openbaar vervoer (met (tijdelijke) ondersteuning). Deze beweging in zelfredzaamheid zal in samenspraak met de betrokkenen (ouders, kinderen, scholen en vervoerders) verder worden ontwikkeld.

Volwasseneneducatie

Volwasseneneducatie is bedoeld voor mensen van 18 jaar en ouder die moeite hebben met de Nederlandse taal en rekenen of alsnog een diploma willen halen. Het geven van extra aandacht aan taal en rekenen kan zo laaggeletterdheid tegengaan. Laaggeletterdheid is een relatief onzichtbaar, maar wel breed voorkomend probleem en vormt vaak een belemmering om te participeren in de maatschappij. Met de invoering van de specifieke uitkering met ingang van 2015 is de verdeelsleutel voor het landelijk budget over de gemeenten gewijzigd. Dit leidt tot, soms forse, herverdeeleffecten. Het Rijk verstrekt de uitkering aan zogenoemde contactgemeenten (Arnhem is contactgemeente voor de regio Midden-Gelderland). Met de wetswijziging komt ook de verplichting te vervallen om de educatie-uitkering te besteden bij ROC's, waardoor marktwerking mogelijk wordt. Arnhem moet als contactgemeente  - in overleg met de regiogemeenten - zorgen dat er voldoende aanbod aan educatie is in de betreffende regio. In de transitieperiode 2015-2017 is de ambitie om samen met de betrokken partijen in de arbeidsmarktregio te zorgen voor:

• meer gespreid en laagdrempelig taalaanbod van formele en nonformele aanbieders;
• ruimte voor vernieuwing en experimenten, waaronder meer keuzevrijheid en aanbod cursussen digitale vaardigheden;
• inzet op bereiken van de laaggeletterde autochtone doelgroep;
• verbetering van de kwaliteit van het aanbod door vrijwilligers door scholing, training en betere afstemming;
• aansluiting bij wijkaanpak (bijv. door een pilot zoals het To-Taal-plan in Presikhaaf/'t Broek).

• Programma Van wijken weten, pilots Wijksturing;
• Programma Van wijken weten, veranderopgave Innovatie & recombineren van centraal aanbod naar de wijkvraag;
• Paragraaf 7 Verbonden Partijen: gemeenschappelijke regeling Onderwijszaken;
• Natuureducatie - Groen: Arnhem als duurzame stad en menselijke maat;
• Reductie van overcapaciteit - bezuinigingen/stresstest en daling bezit;
• Overdracht onderwijshuisvesting - investeringen;
• Passend onderwijs - jeugdzorg;
• Aanpak onderwijsachterstanden - jeugdgezondheidszorg en werk;
• Voorzien in zorgstructuren voor het onderwijs - werk;
• Volwasseneneducatie - werk.

• Invoering leerrecht in het schooljaar 2017-2018;
• Voorstellen voor uitvoering optimalisatie capaciteit huisvesting basisonderwijs;
• Haalbaarheid van doordecentralisatie huisvesting voor basis- en voortgezetonderwijs;
• Integraal huisvestingsplan (IHP) voor de periode 2017-2020;
• Geactualiseerde verordening onderwijshuisvesting;
• Verzelfstandiging Sportbedrijf en Natuurcentrum;
• In 2016 wordt het OAB-plan voor de periode 2016-2019 vastgesteld in de Raad. Dit OAB-plan omschrijft de kaders en speerpunten voor het onderwijsachterstanden beleid in Arnhem voor deze periode;
• Leerplicht en de RMC-taken worden uitgevoerd vanuit het RBL-Middden Gelre. Het gaat om een pilotfase tot 1 augustus 2017. In de tweede helft van 2015 wordt het  RBL geëvalueerd. In 2016 wordt aan de raad een voorstel gedaan over de toekomst van het RBL.

• Subsidieregeling Voorschools Aanbod Arnhem (2015);
• Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzaalwerk (Wkkp);
• Visie op het jonge kind (2010; Visie op het jonge kind in Arnhem, de praktijk (2013);
• Integraal huisvestingsplan primair onderwijs (2009);
• Verordening voorziening huisvesting onderwijs Arnhem (2002);
• Toekomstvisie huisvesting speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs (2009);
• OAB-plan gemeente Arnhem 2012-2016 Stap voor Stap, Woord voor Woord (2012);
• Wet Ontwikkelingskansen en Educatie (Wet OKE 2010);
• Regionaal convenant voortijdig schoolverlaten 2012-2015 (tussen OCW, gemeenten van de regio Arnhem/Nijmegen en onderwijsinstellingen voor voortgezet onderwijs en mbo in de regio). Het convenant is met een jaar verlengd;
• Raadsbesluit van 30 mei 2012 om gemeentelijke leerplichttaken regionaal uit te voeren.;
• Raadsbesluit d.d. 26 mei 2014 om RMC-taken / Team VSV (inclusief 2GetThere) onder te brengen bij het RBL;
• Regionaal educatieplan Midden-Gelderland 2015-2017;
• To-Taal-plan Presikaaf/t Broek;
• Coalitieakkoord 2015 - 2018 ‘Met de stad’ van mei 2015;
• Groenplan Arnhem 2004-2007 / 2015, inclusief beheervisies en beheerplannen;
• Natuurkalender Arnhem 2006;
• Structuurvisie 2020 - 2040.

Bedragen x €1.000

Toelichting mutaties exploitatie 2016 t.o.v. 2015 (t/m Raad 27 juli 2015)

Toelichting mutaties reserves 2016

Bedragen x €1.000

In de volgende tabel zijn de producten uit dit reguliere programma opgenomen
die een bijdrage leveren aan de doelstellingen van één of meerdere veranderopgaven.

Relatie productbudget met veranderopgave(n)

*1: Voor 2016 zijn de volgende bedragen opgenomen voor de pilots Wijksturing: