Arnhem wil zich nadrukkelijk positioneren als een vitale stad en als het bestuurlijk en cultureel centrum van Oost-Nederland.  Voorzieningen op het gebied van cultuur zijn essentieel voor de binnenstad. De cultuursector wordt gestimuleerd om zich te vernieuwen naar cultureel ondernemerschap in tijden van financiële krimp.

Arnhem heeft een relatief grote creatieve sector en een complete keten van culturele infrastructuur met ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten, thuis- en uitvalsbases van topgezelschappen als Oostpool, Introdans en Het Gelders Orkest, en belangrijke musea als Museum Arnhem en het Nederlands Openluchtmuseum. Er is een breed scala van amateur- en professionele kunstbeoefening in wijken, stad en regio met dynamiek, levendigheid en ruimte voor ontwikkeling als resultaat. Als hoofdstad van Gelderland heeft Arnhem een belangrijke functie voor de regio. De gemeente vervult daarbij diverse rollen: initiërend, faciliterend, deels uitvoerend en regisserend. Arnhem financiert (gebouwen, huisvesting) en subsidieert (‘content’, programma).

Het gemeentelijk cultuurbeleid, vastgelegd in de kadernota STROOM - cultuurbeleid Arnhem van 2012, heeft als hoofddoelstelling de versterking van cultuur met de economische, sociale en ruimtelijke (= maatschappelijke) ontwikkeling van Arnhem. De huidige kadernota STROOM hanteert in haar ‘subsidiegebouw’ de volgende onderverdeling:

• basisvoorzieningen cultuur (die een structurele subsidie of bijdrage ontvangen: Musis-Schouwburg, Musea

Arnhem, Kunstbedrijf, Gelders Archief, Bibliotheek Arnhem, Focus Filmtheater en Luxor Live);

• meerjarenvoorzieningen cultuur (enkele faciliterende voorzieningen, festivals – Modebiënnale en Sonsbeek – en rijksgesubsidieerde instellingen (Oostpool, Introdans en HGO);
• programmatische activiteiten cultuur (PAC), die voor twee jaar een subsidie krijgen;
• incidentele activiteiten cultuur.

De kadernota wordt in 2016 geëvalueerd en hangt nauw samen met de veranderopgave Vitale centrumstad en het Rijngoud.

In 2016 wordt ook de subsidieregeling Programmatische Activiteiten Cultuur (PAC) geëvalueerd op haar doelstellingen, effecten en werking. Het Fonds Cultuur Eenmalige Activiteiten is in 2015 herzien en sluit daardoor beter aan bij de subsidieregeling PAC. Het Fonds kan daardoor meer dan nu het geval is voor aanvragers een opstap vormen voor de regeling PAC.   

De ambitie voor cultuur voor 2016 en verder is:

• Arnhem positioneren als culturele hoofdstad van Oost-Nederland;
• de verzelfstandiging van het gemeentelijke onderdeel Musis Sacrum Schouwburg Arnhem per 1 januari 2016 en een naamswijziging in stichting Musis Stadstheater Arnhem";
• de ver- en nieuwbouw van concertgebouw Musis;
• de nieuwbouw van Focus Filmtheater op het Kerkplein;
• een uitbreiding van Museum Arnhem op de huidige locatie;
• renovatie/verbouwing van Stadstheater Arnhem;
• doorontwikkeling en verankering van Kunstbedrijf Arnhem als expertisecentrum voor cultuureducatie in Rozet;
• doorontwikkeling van het gebouw Rozet;
• Sonsbeek beeldententoonstelling in 2016;
• groot mode-evenement in 2018.

Bouwkwaliteit, architectuur en cultureel erfgoed in de vorm van gebouwd erfgoed, historisch-ruimtelijke
structuren en archeologisch erfgoed zijn belangrijke ingrediënten voor de belevingswaarde, beeldkwaliteit
en identiteit van de stad. Erfgoed heeft naast cultuur-historische waarde ook een toeristische en economische
waarde. Het Arnhems erfgoedbeleid richt zich op behoud en versterking van de aanwezige cultuurhistorische
waarden en hiermee bij te dragen aan een aantrekkelijke stad om in te wonen, werken, winkelen en te recreëren.
Dit wordt bereikt:

• door cultuurhistorie als inspiratiebron en kans mee te nemen in ontwerpopgaven en gebiedsprocessen, hier vorm aan te geven in (ruimtelijke) plannen en projecten, waardoor cultuurhistorie zichtbaar en beleefbaar wordt gemaakt (bijvoorbeeld Meinerswijk, omgeving John Frostbrug);
• door (her-)bestemming van cultuurhistorisch erfgoed, dit erfgoed een duurzame functie te geven en daarmee voor de stad te behouden (bijvoorbeeld steenfabriek Elden, Eusebius);
• door het cultuurhistorisch erfgoed duurzaam te beschermen, waar de kwetsbaarheid dit noodzakelijk maakt (bijvoorbeeld plantoetsing, vergunningverlening);
• door de kennis over het Arnhemse erfgoed toegankelijk te maken en daarmee het publieksbereik en draagvlak voor het behoud van cultuurhistorisch erfgoed te vergroten (bijvoorbeeld advisering, Erfgoedbrief).

Arnhem heeft veel groen (ruim 7.600 ha, bijna 75% van het grondgebied). Dit groen levert een bijdrage aan de leefbaarheid en aantrekkelijkheid van de stad en zorgt voor een goed stadsklimaat. Ook bouwkwaliteit, architectuur,  ruimtelijke, cultuurlandschappelijke en -historische waarden, bevorderen de belevingswaarde en beeldkwaliteit van de stad.
Het focus in het beleid is erop gericht dat:

• gebieden bestemd als natuur en bos hun bestemming behouden;
• het totale areaal aan groen in de stad ten minste gelijk blijft en wel bij voorkeur per wijk;
• groen wordt ingezet in het bestrijden van hitteplekken. Samen met de stad, in samenspraak met de wijken, wordt hiervoor in de komende jaren een plan van aanpak opgesteld. Vanuit het Groenfonds en via crowdfunding is cofinanciering van de groene initiatieven mogelijk.

De gemeente is beheerder van een groot deel van de natuur en het groen in de stad. Het beheer van
het groen in de wijken wordt in samenhang met het beheer van de gehele openbare ruimte, zoals verhardingen, uitgevoerd (zie ook het reguliere programma 2 Verkeer, vervoer en waterstaat, onderdeel Mobiliteit en openbare ruimte: Beheer).
Het programma Van wijken weten zet de lijn uit voor meer zeggenschap door de wijk(en) over de eigen woon- en leefomgeving en daarmee de openbare ruimte en het groen. In de pilotwijken Presikhaaf en De Laar/Elden wordt onderzocht hoe hieraan samen met de stad invulling kan worden gegeven.

Bij "spelen" wordt meer ingezet op natuurlijk spelen, gebundeld op grote, natuurlijke speel- en ontmoetingsruimten. De insteek hierbij is om het percentage openbare buitenruimte dat te gebruiken is voor buitenspelen en ontmoeten, onveranderd te laten.

Arnhem als groene stad met veel natuur en parken en de Rijn is een aantrekkelijke stad voor recreatieve sporters en topsporters (Papendal, Vitesse, CIOS/HAN). De gemeente faciliteert de sportinfrastructuur, waarbij de sportverenigingen een cruciale rol spelen. Sportverenigingen spelen een belangrijke rol in het participeren in de samenleving met als resultaat gezonde en fitte bewoners. Daarnaast stimuleert Arnhem talentontwikkeling.

Het sportbeleid is in de komende jaren gericht op:

• sporten in de wijk in aansluiting op de gebiedsgerichte aanpak sociaal domein;
• het stimuleren van een gezonde leefstijl voor de jeugd (Jongeren op gezond gewicht/JOGG);
• het stimuleren van een gezonde leefstijl voor volwassen (vijf dagen per week een half uur actief);
• het realiseren van open sportparken en beweegvriendelijke schoolpleinen alsmede het ontwikkelen van een ruim aanbod aan sport- en beweegarrangementen in de stadsparken en openbare ruimte i.s.m. de wijken, sportverenigingen en sportaanbieders;
• de zelforganisatie van wijkbewonersinstellingen om te komen tot een maatschappelijke vitale sportvereniging;
• energiebesparende maatregelen en duurzame opwekking op sportaccommodaties en elektrische dienstauto’s voor onderhoud en beheer sportaccommodaties.

In 2016 wordt verder uitwerking gegeven aan het voornemen om het Sportbedrijf met ingang van 1 januari 2017 te verzelfstandigen.

De gemeenten Arnhem, Apeldoorn en Nijmegen en de provincie Gelderland werken nauw samen om de start van de wielerronde Giro d’Italia in mei 2016 in Gelderland te laten plaatsvinden. De Giro-karavaan raast door Arnhem en de regio. De economische spin-off is geraamd op € 11,25 miljoen euro. De maatschappelijke spin-off wordt bereikt door side-events te organiseren voor jong en oud. Deze worden parallel aan de voorbereidingen voor het hoofdevenement georganiseerd en volledig op het hoofdevenement afgestemd.  

De ambities hangen samen met bezuinigingen.

Een bezuinigingstaakstelling op cultuur van structureel € 900.000 per jaar vanaf 2015 is als volgt gerealiseerd:

• € 500.000 is reeds ingevuld door dit gefaseerd vanaf 2015 in mindering te brengen op de gemeentelijke jaarlijkse bijdrage aan Musis Stadstheater Arnhem;
• de resterende taakstelling van € 400.000 is in het Coalitieakkoord uitgesteld tot 2016.

De invulling is voornamelijk gevonden in verlaging van de subsidies voor de basis- en meerjaren-voorzieningen, echter niet bij instellingen die in de afgelopen jaren al een taakstelling opgelegd hebben gekregen.  

Een structurele bezuiniging op de subsidies aan de Bibliotheek en Slak van respectievelijk € 140.000 en
€ 60.000 wordt vanaf 2014 gefaseerd en vanaf 2016 geheel doorgevoerd. De bestaande taakstelling op de Bibliotheek wordt verlaagd met € 50.000 om senioren op ICT-gebied bij te scholen.

Op de gemeentelijke bijdrage aan de gemeenschappelijke regeling Het Gelders Archief is vanaf 2013 een korting van € 105.000 van kracht. Door verschillen in loon- en prijs-compensaties tussen Rijk en gemeente loopt deze taakstelling in 2016 op tot € 106.000. Samen met de deelnemende gemeenten aan de gemeenschappelijke regeling zal hieraan invulling worden gegeven (zie verder Paragraaf Verbonden Partijen).

Voor de begrotingsperiode 2016-2019 is er een opdracht om binnen de beleidsvelden Cultuur en Sport op zoek te gaan naar nieuwe besparingsmogelijkheden, die passen bij de uitgangspunten van de Perspectiefnota 2016-2019. Ook zal worden onderzocht op welke wijze kan worden aangesloten bij het programma Van wijken weten.

Het programma R5 hangt verder samen met:

• Programma Stad op de kaart: veranderopgaven Vitale centrumstad en het Rijngoud en Marketing van Arnhem;
• Programma Van wijken weten: veranderopgave Wijksturing, pilots in 2016;
• Regulier programma 2 Verkeer, vervoer en waterstaat;
• Paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen;
• Paragraaf Verbonden partijen (Gelders Archief);
• Paragraaf Subsidies.

• Besluitvorming over uitbreiding Museum Arnhem;
• Besluitvorming over renovatie/verbouwing Stadstheater Arnhem;
• Actualisering Groenplan (onder voorbehoud);
• Evaluatie deregulering kapvergunning;
• Verzelfstandiging Sportbedrijf;
• Nieuwbouw/upgrading Sportcentrum Valkenhuizen (inclusief zwembad).

Lokaal

• Kadernota ‘STROOM – cultuurbeleid A Arnhem’, 2012;
• Nota Creatieve Milieus Arnhem, 2009;
• Beleidsnota ‘De kaders verzetten: cultuureducatie A Arnhem 2009 - 2012’ uit 2008;
• Nota ‘Bronnen: beleid Beeldende Kunst en Vormgeving 2009 - 2012’ uit 2008/2010;
• Erfgoednota “Panorama Arnhem” uit 2008;
• Groenplan Arnhem 2004-2007/2015, inclusief beheervisies en beheerplannen;
• Nota ‘Bronnen: beleid Beeldende Kunst en Vormgeving 2009 - 2012’ uit 2008 - 2010;
• Natuurkalender Arnhem 2006;
• Structuurvisie 2020 - 2040;
• Beleidsplan Buiten Gewoon Basis (2002);
• Initiatiefvoorstel ‘Groene speelplaatsen’ (2013);
• Evenementenvisie 2015;
• Nota Ruimte voor de Jeugd 2010 - 2020 (2009);
• DE SPORTVISIE’, december 2011;
• Uitvoeringsprogramma Gezondheidsbeleid en I informele Zorg;
• Stad in Balans;
• Nota ‘Kort op de bal’ (2014).

Regio, provincie, rijk

• Gelderse omgevingsvisie (2014);
• Rijksnatuurvisie 2014 'Natuurlijk verder’;
• Gelderland Sportland;
• Impuls Brede Scholen, Sport en Cultuur (2008);
• Nationaal Actieplan Sport en Bewegen (VWS 2009);
• Het Programma Sport, 2011;
• Actieplan 'Naar een veiliger sportklimaat' (VWS, 2011);
• Programma Sport en Bewegen in de Buurt (tot 2016).

Bedragen x €1.000

Toelichting mutaties exploitatie 2016 t.o.v. 2015 (t/m Raad 27 juli 2015)

Toelichting mutaties reserves 2016

Bedragen x €1.000

In de volgende tabel zijn de producten uit dit reguliere programma opgenomen
die een bijdrage leveren aan de doelstellingen van één of meerdere veranderopgaven.

*1: Voor 2016 zijn de volgende bedragen opgenomen voor de pilots Wijksturing:

R5.1
Cultuur: De streefcijfers van de leden/bezoekers zijn vastgelegd in de meerjarenafspraken met de organisaties.In afzonderlijke jaren kunnen deze afwijken, zoals bij Museum Arnhem, Focus Filmtheater en Luxor Live in jaren waarin meer bezoekers kwamen.De streefcijfers van Musis Stadstheater zijn naar beneden bijgesteld op basis van het nieuwe en in 2015 voor 2016-2019 vastgestelde meerjarenbedrijfsplan. De cijfers van Kunstbedrijf Arnhem zijn op nul gesteld omdat de organisatie vanaf 2016 zelf geen cursussen meer organiseert; voor 2016 zullen nieuwe indicatoren worden vastgelegd.

R5.12:
Sportparticipatie: minimaal 12 keer per jaar sporten.
Beweegnorm: jongeren (<18 jr) zeven dagen per week een uur actief, volwassenen vijf dagen per week een half uur actief.
Fitnorm: zowel jongeren als volwassen drie keer per week twintig minuten intensief actief.