• Arnhem als vitale en aantrekkelijke stad om in te wonen, te werken en te verblijven;
• Ontwikkelen en beheren van de fysieke stad door de eigen Arnhemse kwaliteiten te onderkennen en hierop actief voort te bouwen;
• Uitvoeren van de Arnhemse Woonprincipes 2016-2025 (de actuele woonvisie). Deze worden eind 2015 vastgesteld en geven aan waar de stad naar toe wil voor wat betreft wonen. De woonprincipes sluiten nauw aan op de programma's met veranderopgaven uit de Perspectiefnota en Zomernota 2016-2019:

       1. Van wijken weten;
       2. Stad op de kaart:
              - Energie made in Arnhem (verduurzamen woningen vertalen naar woonprincipes);
- Vitale centrumstad en het Rijngoud;

• Ontwikkelen en actueel houden van de woningbouwplanning en regionale afstemming daarover. Met de corporaties zal een partnership (prestatie-afspraken) worden gemaakt op basis van de Woonprincipes;
• Vinden van het evenwicht tussen het volgen van een heldere ruimtelijke koers op hoofdlijnen en het flexibel benutten van kansen en de energie vanuit de stad;
• Situationeel toepassen van gemeentelijk grondbeleid en de al onder handen zijnde gemeentelijke grondexploitaties tot een goed einde brengen. Het gaat onder andere om Arnhem Centraal, de zuidelijke binnenstad en Schuytgraaf;
• Exploitatiegronden die nog in handen zijn van de gemeente, maar waar nog geen plan voor is, zo goed mogelijk (zowel beleidsmatig als opbrengstmatig) inzetten voor ontwikkeling van de stad;
• Andere partijen die aan de slag zijn of willen gaan met de ontwikkeling van de stad, worden hierbij gestimuleerd en (kostenneutraal) begeleid;
• Lopende gemeentelijke investeringsprojecten (zoals Malburgen en Presikhaaf) afronden.

De beleving van Arnhem als aantrekkelijke stad wordt beïnvloed door de kwaliteit van zowel het bestaande woningaanbod als de nieuwbouwplannen en de woon- en leefomgeving. In de Arnhemse woonprincipes 2016-2025 die in 2015 in ontwikkeling zijn, wil Arnhem haar positie als aantrekkelijke woonstad in de regio versterken. De komende jaren groeit de stad nog wat verder, vervolgens zal zij zich stabiliseren. Arnhem heeft meer ruimte in de stad dan invullingsmogelijkheden. Dit daagt Arnhem uit om strak te koersen: wat is nodig om de aantrekkelijkheid van de stad te behouden en welke keuzes horen daarbij?

De Arnhemse visie op de fysieke ruimte is een stip op de horizon, geen blauwdruk van wat het moet worden. Dat geeft de ruimtelijke ontwikkeling de nodige flexibiliteit om in te kunnen spelen op de eigen Arnhemse kwaliteiten en om ruimte te geven aan creativiteit en ondernemerschap. Flexibiliteit in de uitvoering vraagt wel om robuuste en heldere kaders op hoofdlijnen zoals bestemmingsplannen.

Het gemeentelijk grondbeleid speelt in op nieuwe ontwikkelingen en biedt maatwerk per situatie en locatie. Ontwikkelingen door andere partijen dan de gemeente worden gestimuleerd en zullen door de gemeente worden begeleid.

• Dit programma speelt een belangrijke rol in het programma Stad op de kaart: veranderopgave Vitale centrumstad en het Rijngoud. De ambities vallen volledig samen met de belangrijkste ambities van het reguliere programma Wonen en Ruimte;
• Dit programma heeft een relatie met het programma Van wijken weten: veranderopgave Versterken participatie en zelforganiserend vermogen van inwoners. Het ruim baan geven aan initiatief vanuit burgers en bedrijven sluit goed aan op de ambities;
• In de Perspectiefnota 2016-2019 is nog het beeld geschetst dat er zich een structureel knelpunt van € 1,8 miljoen voor doet op het onderdeel WABO/ODRA vanwege teruglopende legesopbrengsten en te hoge kosten. Hierop zijn maatregelen genomen om dit tekort terug te dringen. In de Zomernota 2016-2019 is opgenomen dat dit in combinatie met een nieuwe prognose op basis van actuele (meer positievere) cijfers leidt tot het terugbrengen van het tekort aan de opbrengstenkant tot € 0,5 miljoen. Samen met de ingezette besparingen blijft bijna € 0,2 miljoen voordeel over;
• R8.3 Grondexploitatieprojecten en R8.4 Niet- grondexploitatieprojecten hebben een nauwe relatie met de Paragraaf 8 Grondbeleid. Voor verdere toelichting wordt verwezen naar deze paragraaf;
• In het kader van de taakstellingen in het Coalitieakkoord wordt bekeken in hoeverre optimalisering van de inrichting van de openbare ruimte kan bijdragen aan het verbeteren van het financiële resultaat van de grondexploitaties;
• In de Zomernota 2016-2019 is opgenomen dat het gemeentelijk bezit zo laag mogelijk moet zijn en dat het gemeentelijk bezit van vastgoed en grond een grotere opbrengst realiseren. Door slimme verbindingen aan te gaan met andere partijen en te proberen geld te maken van het bezit dat we al hebben, wordt verwacht in de komende vier jaar in elk geval telkens incidenteel € 1 miljoen te genereren;
• In de Zomernota 2016-2019 is opgenomen dat de Gemeentewerf in park Klarenbeek zal worden afgeboekt en gesaneerd ten laste van de algemene reserve. Hierdoor is geen woningbouw nodig ter compensatie van het verlies en blijft de volledige parkfunctie behouden.

• 1e kwartaal 2016 vaststellen van de Uitvoeringsagenda Arnhemse Woonprincipes;
• Medio 2016 Monitor Partnership corporaties 2011-2015;
• Nieuw Partnership corporaties 2016-2020;
• De evaluatie van het eerste jaar met de Ambtelijke Welstandstoets in plaats van de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit;
• Vaststellen van de kaders voor de verdere ruimtelijke ontwikkeling van Stadsblokken Meinerswijk.

• Arnhemse Woonvisie 2015 (nieuwe is in de maak);
• Woningwet;
• Besluit toegelaten instellingen volkshuisvesting 2015;
• Huisvestingswet 2014;
• Huisvestingsverordening 2013 (nieuwe wordt vastgesteld in  2015);
• de Starterslening;
• Omgevingswet in ontwikkeling;
• Provinciale Omgevingsvisie;
• Nota Binnenstad Arnhem;
• Gebiedsvisie Stadsblokken Meinerswijk;
• Structuurvise Arnhem 2020-2040;
• Omgevingsvisie Gelderland.

Bedragen x €1.000

Toelichting mutaties exploitatie 2016 t.o.v. 2015 (t/m Raad 27 juli 2015)

Toelichting mutaties reserves 2016

Bedragen x €1.000

• Fasering grondexploitatieprojecten (volume uitgaven op basis van FJP 2014 neemt af naar de toekomst; R0803);
• Fasering niet-grondexploitatieprojecten (volume uitgaven op basis van FJP 2014 neemt af naar de toekomst; R0804);
• Budget voor opdrachtgeverschap ODRA wordt in 2017 verlaagd (R0802).

In de volgende tabel zijn de producten uit dit reguliere programma opgenomen
die een bijdrage leveren aan de doelstellingen van één of meerdere veranderopgaven.

Relatie productbudget met veranderopgave(n)